Phát triển bền vững là sự phát triển kinh tế – xã hội với tốc độ tăng trưởng cao, liên tục trong thời gian dài dựa trên việc sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên mà vẫn bảo vệ được môi trường sinh thái. Phát triển kinh tế nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội hiện tại, song không làm cạn kiệt tài nguyên, để lại hậu quả về môi trường cho thế hệ tương lai. Một phần của chiến lược bền vững là cung ứng và tiêu thụ năng lượng. Làm gì để vẫn còn có thể tiếp tục cung ứng năng lượng khi những nguồn năng lượng không tái tạo sẽ cạn và tiêu thụ năng lượng ra sao để không vi phạm đến môi trường tự nhiên? 

Kỳ 1: Tổng quan về vai trò, nhu cầu, khó khăn của ngành năng lượng trước yêu cầu phát triển bền vững trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Ngành năng lượng đóng vai trò cốt lõi trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và tăng trưởng của nền kinh tế của đất nước nói chung, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nói riêng và được cụ thể hóa tại Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Tỉnh lần thứ VI, giai đoạn 2015 – 2020 trong đó xác định quan điểm phát triển tỉnh trong 05 năm tới “Phát huy lợi thế về kinh tế biển, thực hiện chuyển dịch cơ cấu theo hướng tăng mạnh tỷ trọng dịch vụ; xác định phát triển công nghiệp, cảng biển dịch vụ hậu cần cảng và du lịch là nhiệm vụ trọng tâm; thực hiện mô hình kinh tế phát triển theo chiều sâu, có hiệu quả, bảo đảm bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái và tài nguyên thiên nhiên” và đề ra nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu như: “Tạo mọi điều kiện để thu hút, phát triển các dự án công nghiệp sử dụng công nghệ hiện đại, sản phẩm có giá trị gia tăng cao, tiêu tốn ít năng lượng, thân thiện với môi trường, có sức cạnh tranh và lan tỏa”.

Nhu cầu sử dụng năng lượng của tỉnh đang tăng lên nhanh chóng, cụ thể theo quy hoạch đã được Bộ Công Thương phê duyệt đến năm 2020 công suất cực đại của toàn tỉnh P_max = 1.497MW, điện thương phẩm đạt 8.846 triệu kWh, tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện thương phẩm trung bình hàng năm đạt 14,5%/năm. Vì vậy việc đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng của đất nước nói chung và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nói riêng trong thời gian tới là hết sức quan trọng và cần thiết trong bối cảnh các nguồn năng lượng đang đối mặt với nhiều vấn đề, thách thức trong đó khó khăn nhất là giá các nguồn năng lượng sơ cấp đang có sự biến động, xu hướng leo thang.

Hình: Môi trường và năng lượng một phần quan trọng của phát triển bền vững

 Việc khai thác và sử dụng hợp lý có hiệu quả nguồn tài nguyên năng lượng, đa dạng hóa phương thức đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực năng lượng, đẩy mạnh phát triển các nguồn năng lượng mới và tái tạo, năng lượng sinh học và các nguồn năng lượng khác là cốt lõi, xương sống cho phát triển kinh tế của tỉnh, do đó việc triển khai áp dụng những cơ chế, chính sách, những biện pháp khuyến khích, hỗ trợ cần phải cân nhắc, có cơ sở luận chứng khách quan phù hợp với thực tiễn, bối cảnh, cơ sở hạ tầng của tỉnh. Tuy nhiên, thực tiễn chính sách, pháp luật về quản lý nhà nước trong việc phát triển nguồn năng lượng trước yêu cầu phát triển bền vững còn nhiều tồn tại, khó khăn, chưa điều chỉnh hết các quan hệ phát sinh trong thực tiễn như các vấn đề giá cả, thị trường, an ninh năng lượng và biến đổi khí hậu; nhiều quy định của pháp luật hiện hành còn mâu thuẫn, chồng chéo về chính sách, tiêu chuẩn, quy chuẩn; các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và các chủ đầu tư trong thực tiễn áp dụng các quy định này còn gặp rất nhiều vướng mắc, khó khăn cần phải được tháo gỡ.

Để tháo gỡ những khó khăn nêu trên cần phải tiếp tục xây dựng hoàn chỉnh về mặt thể chế của nền kinh tế thị trường Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện cơ chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, để chính sách pháp luật về quản lý nhà nước về phát triển nguồn năng lượng trước yêu cầu phát triển bền vững ở Việt Nam không mâu thuẫn hay đi ngược lại các mục tiêu kinh tế thị trường thì việc nghiên cứu để đưa ra các biện pháp hỗ trợ, khuyến khích đa dạng hóa các nguồn năng lượng, trong đó chú trọng phát triển năng lượng mới, năng lượng tái tạo, năng lượng sinh học đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển bền vững, trước yêu cầu về hội nhập kinh tế quốc tế sâu và rộng như hiện nay là việc làm hết sức cần thiết.

Kỳ tới: Tổng quan về phát triển nguồn năng lượng trước yêu cầu phát triển bền vững trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Văn Hiếu – CV P.QLNL