Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á – Âu đã được ký kết ngày 29 tháng 5 năm 2015 và có hiệu lực từ ngày 5 tháng 10 năm 2016. Đây là Hiệp định có ý nghĩa chiến lược mở ra trang mới trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và liên minh kinh tế Á – Âu nói chung và với từng nước thành viên, góp phần tăng trưởng thương mại song phương trong thời gian tới và mở ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Sáng ngày 12/10/2016, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị “Đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang Liên minh kinh tế Á - Âu khi Hiệp định Việt Nam - EAEU có hiệu lực”, tại Hội trường Tổng Công ty Điện lực miền Nam (Số 72 Hai Bà Trưng, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh); do Ông Hoàng Quốc Vượng - Thứ trưởng Bộ Công Thương chủ trì Hội nghị, nhằm phổ biến thông tin về Hiệp định VN – EAEU và các lĩnh vực khác liên quan đến xuất khẩu hàng hóa vào khu vực thị trường này để các doanh nghiệp Việt Nam kịp thời tận dụng các lợi thế khi Hiệp định VN – EAEU có hiệu lực; đồng thời đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, tăng cường hợp tác và đẩy mạnh xuất khẩu sang khu vực thị trường này trong thời gian tới.

Tham dự hội nghị: các đại sứ quán Cộng hòa Ca-dắc-xtan, đại sứ quán cộng hòa Belarus, đại sứ đặc mệnh toàn quyền Kazakhstan, đại diện Cơ quan đại diện thương mại Nga tại Việt Nam; lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Tài Chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; lãnh đạo các Sở Công Thương khu vực phía Nam; các hiệp hội ngành hàng; các doanh nghiệp xuất khẩu và cơ quan truyền thông báo chí.

Liên minh Kinh tế Á – Âu (EAEU) bao gồm 5 nước thành viên (Liên bang Nga, Belarus, Kazakhstan, Kyrgystan và Armenia) là khu vực có quan hệ chính trị - kinh tế đặc biệt đối với Việt Nam.

Những đối tác xuất nhập khẩu chính của EAEU là EU, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ… Việt Nam đứng thứ 24 trong số các nước nhập khẩu từ EAEU và khoảng thứ 11 trong số các nước xuất khẩu sang EAEU. Các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu chủ yếu bao gồm thiết bị điện, điện tử, hàng dệt may, giày dép, cà phê, chè, trái cây, thực phẩm chế biến, hạt điều,… Các mặt hàng xuất khẩu chính sang Việt Nam bao gồm nhiên liệu khoáng sản, dầu mỏ, phân bón, máy móc, thiết bị điện, lò phản ứng hạt nhân, nồi hơi, thiết bị chụp ảnh, sắt thép, muối, lưu huỳnh, xi măng, ô tô, khí gas tự nhiên,…

Tổng GDP toàn khối Liên minh tính đến cuối năm 2014 là 2.200 tỷ USD, dân số 183,3 triệu người, văn hóa tiêu dùng của người dân ngày càng được nâng cao và đa dạng hóa, EAEU được xem là thị trường tiềm năng, hấp dẫn và đa dang về hàng thực phẩm và đồ uống cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Tại Hội nghị, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước đã trình bày tham luận theo chuyên đề liên quan đến từng lĩnh vực như thuế (Bộ Tài chính), quy tắc xuất xứ (Bộ Công Thương), thanh toán (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), quy định về kiểm dịch, kiểm nghiệm và quản lý chất lượng hàng hóa (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)… khi xuất khẩu sang Liên minh Kinh tế Á – Âu, đặc biệt là Liên bang Nga.

Việc Việt Nam trở thành đối tác ký Hiệp định thương mại tự do đầu tiên với EAEU mở ra một cơ hội rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, tạo ra động lực mở cửa thị trường thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp hai bên, giảm bớt các rào cản thuế quan, phi thuế quan. Người Việt đang kinh doanh tại Nga đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ thương mại hai nước. Nhiều trung tâm thương mại của người Việt đã ra đời và hoạt động rất hiệu quả như Togi, Sông Hồng, Bến Thành, Hà Nội – Maxcơva. Bên cạnh những lợi thế, các doanh nghiệp Việt Nam cũng gặp nhiều khó khăn về lĩnh vực cạnh tranh của sản phẩm, lĩnh vực vận tải và logistics, lĩnh vực thanh toán.

Đại diện các đại sứ, cơ quan thương mại Nga tại Việt Nam, hiệp hội các ngành hàng như dệt may, lương thực, chế biến gỗ, DN xuất khẩu... cũng đã nêu lên các khó khăn, vướng mắc, thách thức cũng như các kiến nghị để Bộ Công Thương, các Bộ ngành liên quan, Chính phủ... cùng hỗ trợ tháo gỡ, hợp tác và tạo ra nhiều cơ hội thúc đẩy cho hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với các nước trong EAEU

Minh Tuyền – P.QLTM